سرقفلی چیست؟ آشنایی با قوانین سرقفلی برای مالک و مستاجر

سرقفلی از آن کلمات غیر تخصصی است که هر کسی ممکن است حتی اگر با ملک و املاک هم سر و کاری نداشته باشد، به گوشش خورده باشد. معنای این کلمه اما زمانی برای شنونده مهم می شود که بخواهد مغازه یا ملک تجاری را اجاره کند و نیاز داشته باشد که تفاوت آن را با مالکیت بداند. این کلمه را به طور کل می توان در قانون قدیمی روابط میان موجر و مستاجر به معنای حق کسب و کار دانست.  

با مشاهده این کلمه در آگهی ها خریدار یا مستأجر متوجه می شود که با یک مغازه، دکان یا مراکز تجاری مواجه است. زیرا سرقفلی فقط برای مکان هایی که تجارتی در آنها اتفاق می افتد تعریف می شود. هر تجارتی در هر مکانی موجب می شود که بر ارزش و اعتبار آن محل افزوده شود. این کلمه درباره اماکن مسکونی کاربرد ندارد. این افزایش ارزشمندی در موارد بسیاری موجب اختلاف نظر بین خریدار، مستأجر و فروشنده می شود که برای حل آن به وجود یک وکیل ملکی نیاز خواهد بود. در ادامه در مورد بار قانونی این کلمه اطلاعات بیشتری آورده شده است.  

تعریف سرقفلی

سرقفلی چیست با مثال در واقع حقی است که قانون گذاران برای مستأجران تعیین کرده اند و از آنها به نوعی پشتیبانی به عمل می آید. می توان در نظر گرفت که یک مالک مغازه ای را که تا به حال هیچ فعالیت تجاری در آن صورت نگرفته است برای اولین بار اجاره می دهد. مستأجر یک سال تلاش می کند و مشتریان ثابت و غیر ثابتی را برای خود دست و پا می کند. بعد از این که قرارداد یک ساله او تمام می شود و طبق آن باید آن مکان را ترک کند با یک مشکل مواجه می شود. آن هم این است که همه مشتری ها برای خرید به آن مکان مراجعه می کنند. برای آگاهی از قوانین قرارداد می‌توانید با یک وکیل آنلاین ارتباط بگیرید.

به این ترتیب، مستأجر ارزش و اعتبار پنهانی را برای مغازه و دکان فراهم کرده است که از نظر قانونی باید به آن توجه شود. قانون رابطه بین مستأجر و موجر سال ها پیش تدوین شده و چند سال بعد تغییراتی در آن به وجود آمده است.   

انواع سرقفلی از دیدگاه قانون

سرقفلی از دیدگاه قانون به دو شکل مجازی و واقعی است. حق آن به نوع کسب و کار ربطی ندارد. بلکه به استعداد و امکانات محل وابسته است. نوع واقعی این حق به مغازه های یک پاساژ تازه تأسیس اختصاص می یابد که هنوز هیچ کسب و کاری در آن شکل نگرفته است. وقتی در قرارداد بین مستأجر و مالک این کلمه آورده می شود، نوعی امتیاز به او داده می شود و در ازای آن مبلغی هم دریافت می شود.

چنین مستأجری مالک سرقفلی به شمار می رود. در دفترهای اسناد رسمی به وضوح باید به این کلمه اشاره شود. این حق وقتی مصداق پیدا می کند که مستأجر محل کسب را برای اولین بار اجاره کرده باشد. در صورتی که مالک در موقع بستن قرارداد از مستأجر مبلغی بابت این حق دریافت کند، او باید در زمان تخلیه مستاجر ارزش آن را به قیمت روز به مستأجر پرداخت کند. مستأجر می تواند این حق را با گرفتن هزینه به کس دیگری منتقل کند. البته در صورتی که حق منتقل کردن منافع عین مستأجر از او گرفته نشده باشد. برای آگاهی از قوانین تخلیه و سرقفلی می‌توانید با وکیل تخیله مشورت کنید.

سرقفلی مجازی را حق کسب و پیشه یا حقوق تجاری هم می گویند که با نوع واقعی که توضیح داده شد متفاوت است. این حق به سعی و کوشش و موفقیت کسبی و حسن شهرت مغازه دار مربوط می شود. به مقدار درآمد نیز بستگی دارد. این دو حق هر کدام اهداف گوناگونی را دنبال می کنند. 

میزان و ارزش سرقفلی چگونه و توسط چه کسی تعیین می شود؟

سرقفلی به عواملی مثل محل ملک، مساحت، ظرفیت و امکانات برق، آب و تلفن بستگی دارد. موارد اثرگذار در تعیین ارزش آن در ماده ۱۱ قانون روابط مالک و مستأجر آورده شده است. موقعیت و مرغوبیت محل را می توان مهم ترین مسئله به شمار آورد. کیفیت اجاره از نظر مزایایی که در بستن قرارداد اجاره برای مالک یا مستأجر منظور شده است دیگر عامل تأثیرگذار است. طول مدتی که مستأجر در یک کسب و کار بوده و شهرتی که به دست آورده است می تواند مؤثر واقع شود.

موقعیت محل اجاره از نظر نوع ساختمان هم می تواند تعیین کننده آن باشد. نوع تجارت مستأجر به طور قطع یکی از تأثیرگذارترین این عوامل است. هزینه و بودجه ای که مستأجر برای تجهیز کردن مغازه و دکان کرده است می تواند یکی از عوامل اثرگذار دیگر محسوب شود. مستأجر کسی است که برای تعیین ارزش این حق می توان از او سؤال کرد. اگر افراد در تعیین ارزش سرقفلی دچار مشکل شوند می توانند غیرحضوری با مشاوره حقوقی تلفنی برای رفع آن در ارتباط باشند.