در فرهنگ های مختلف و کشور های اسلامی، مهریه به صورت های مختلفی وجود دارد. در برخی فرهنگ ها مهریه به عنوان یک هدیه یا به عنوان یک پیشکش یا تعهد مالی به عروس داده می شود. در دین اسلام نیز در هنگام عقد نکاح، مهریه به عنوان یک تعهد مالی از سوی شوهر به همسر داده می شود. مقدار مهریه بر اساس توافق طرفین می تواند متغیر باشد و در برخی موارد ممکن است بسیار کم یا بسیار زیاد باشد. اما باید توجه داشت که مهریه نباید به شکل اجباری تعیین شود و باید با موافقت طرفین صورت گیرد. در ایران مهریه به عنوان یک اصل اسلامی در قوانین جمهوری اسلامی جایگاه خاصی دارد و در مورد آن قوانین خاصی تعیین شده است. برای اگاهی از قانون جدید مهریه نیز می‌توانید با وکیل مهریه مشورت کنید.
در اسلام از شوهر انتظار می رود که مهریه را به عنوان یک تعهد مالی و در قالب یک پیشکش یا هدیه به همسر خود اعطا کند و همسر حق ادعای مهریه دارد. در اسلام بر انواع مهریه و پرداخت آن بسیار تاکید شده است و هر گونه انتقال یا بازپس‌گیری مهریه باید با رضایت همسر انجام شود. در این مقاله قصد داریم شما را با انواع مهریه عروس آشنا کنیم، لذا ما را همراهی کنید.
انواع مهریه در عقد دائم
همانطور که گفتیم مهریه معمولا به عنوان یک نشانه از تعهد شوهر به همسر خود و همچنین به عنوان حق مالی زن در صورت طلاق یا وقوع شرایط خاص تعیین می شود. امروزه بر اساس شرایط مختلف، انواع مهریه عروس تعریف شده است که در ادامه متن آن ها را بررسی می کنیم. مهریه ها بر اساس شرط استطاعت و تعیین مهر در نکاح به انواع مختلفی دسته بندی می شوند. لازم به ذکر است که مهریه می تواند با توجه به شرایط خاص، ترکیبی از این دسته های مختلف می باشد. همچنین مهریه عروس از هر نوعی که باشد( بدون توجه به نوع آن) قابل مطالبه هست و همسر او وظیفه پرداخت آن را دارد. طبق ماده 22 قانون اسلامی حمایت از خانواده، مقدار مهریه هر چقدر که تعیین شده باشد، فقط تا 110 سکه آن امکان جلب مرد وجود دارد. برای پرداخت بقیه آن امکان جلب وجود ندارد.(در یک شرط امکان جلب مرد وجود دارد که توانایی مالی او اثبات شده باشد.) برای مطالبه مهریه و اینکه بدنید مهریه تا چند سکه قابل اجراست با مشاوره حقوقی مشورت کنید.
انواع مهریه بر اساس شرایط استطاعت
گاهی اوقات همسر زن توانایی مالی کافی برای پرداخت حق مهریه را ندارد. در این وضعیت دریافت مهریه بر اساس شرط استطاعت می باشد. انواع مهریه بر اساس شرایط استطاعت به دو نوع مهریه عند‌الاستطاعه و مهریه عند‌المطالبه تقسیم می شود.
مهریه عند‌الاستطاعه
مهریه عند‌الاستطاعه (مهریه بر اساس توان مالی مرد): یکی از انواع مهریه در عقد دائم، مهریه عند‌الاستطاعه می باشد. در این حالت مهریه بر اساس توانایی مالی و درآمد مرد تعیین می شود. این نوع مهریه باید به گونه‌ای باشد که مرد بتواند آن را پرداخت کند. اگر مرد قادر به پرداخت مهریه باشد، زن حق دارد مهریه را از او مطالبه کند. در واقع در این نوع مهریه، مرد هر زمانی که توانایی مالی داشته باشد، باید مهریه زن را پرداخت کند. این توانایی مالی بر اساس وضعیت مالی مرد در هر زمان می تواند متغیر باشد. همچنین در این نوع مهریه زن باید توانایی مالی مرد را اثبات کند. اگر زن توانایی مالی مرد را اثبات کند و مرد توانایی مالی کافی داشته باشد، مهریه بر اساس وضعیت مالی فعلی مرد تعیین می شود و مرد ملزم به پرداخت آن می باشد.
مهریه عند‌المطالبه
مهریه عند‌المطالبه: یکی دیگر از انواع مهریه در عقد دائم، مهریه عند‌المطالبه می باشد. در این حالت مهریه توسط زن مطالبه می شود و بدون توجه به توانایی مالی مرد، ملزم به پرداخت آن می باشد. در واقع مهریه عند‌المطالبه به معنی این است که زن می تواند هر زمان که بخواهد و در هر مرحله ای از زندگی مشترک با مرد، مهریه خود را از او مطالبه کند. این حق به عنوان حق قانونی زن تعریف می شود و مرد مکلف به پرداخت آن می باشد در صورتی که مرد ادعا کند که از نظر مالی قادر به پرداخت مهریه نمی باشد، باید از طریق مستندات مالی، اظهارنامه های مالی، شواهد بانکی و … عدم توانایی مالی خود را اثبات نماید. در صورت عدم اثبات، زن می تواند به مراجع قانونی و دادگاه مراجعه کند تا حق خود را از مرد مطالبه کند. برای انجام روند حقوقی مهریه از وکیل دادگستری کمک بگیرید.
در انواع مهریه بر اساس شرط استطاعت، مرد نمی تواند از پرداخت آن شانه خالی کند و ملزم به پرداخت آن می باشد. همچنین لازم به ذکر است که طبق ماده 18 قانون اجرای محکومیت های مالی، تنها در صورتی مرد به زندان می افتد که توانایی مالی کافی را داشته باشد و مهریه را پرداخت ننماید. تعیین نوع مهریه و شرایط آن ممکن است بر اساس قوانین و فرهنگ های مختلف در هر کشور و هر جامعه متغیر باشد. همچنین در تعیین نوع مهریه، توافق بین زوجین نقش مهمی ایفا می کند و می تواند بر اساس توافقات آن ها تعیین شود. برای تعیین مهریه و نحوه مطالبه آن با وکیل خانواده مشورت کنید.
انواع مهریه از نظر تعیین مهر در نکاح
مهریه می تواند بر اساس توافق زن و مرد در زمان عقد مشخص شود، اما اگر میزان مهریه در زمان عقد مشخص نشده باشد، هنوز هم به زن مهریه تعلق می گیرد. در این موقعیت هم راه های مختلفی برای تعیین مهریه وجود دارند که عبارت اند از: مهرالمسمی (مهریه مشخص)، مهرالمثل (مهریه معادل)، مهر‌المتعه (مهریه متعه) و مهر‌السنه. هر کدام از این مهریه ها شرایط و معانی خاص خود را دارند که هر کدام از آن ها را در ادامه متن توضیح می دهیم. برای آگاهی از انواع مهریه و نحوه تعییرن مهریه با مشاوره حقوقی تلفنی ارتباط بگیرید.
مهرالمسمی
یکی از انواع مهریه بر اساس تعیین مهر در نکاح، مهرالمسمی می باشد. مهرالمسمی به معنای مهریه مشخص یا مقدار مال معینی هست که در زمان عقد بر اساس توافق طرفین تعیین شده است. این نوع مهریه مقدار و مبلغ مشخصی دارد و مرد باید این مقدار مالی را به زن پرداخت کند. همچنین در صورتی که مرد مهرالمسمی را پرداخت نکند، زن می تواند از ضمانت اجرا های قانونی استفاده کند تا مبلغ مهریه را به صورت قانونی از مرد دریافت کند.
مهرالمثل
مهرالمثل یکی از انواع مهریه از نظر تعیین مهر در نکاح می باشد. در صورتی که در عقد نکاح، مهریه زن مشخص نشده باشد، برای زن مهرالمثل تعیین می شود. مهرالمثل در موارد دیگری نیز به زن تعلق می گیرد که عبارت اند از:
- اگر عقد نکاح به درستی منعقد نشده باشد، به زن مهرالمثل تعلق می گیرد.
- اگر مهریه ای که در عقد نامه مشخص شده باشد، معلوم نباشد و یا ارزش مالی نداشته باشد، به زن مهرالمثل تعلق می گیرد.
برای تعیین مهرالمثل وضعیت زن مورد توجه قرار می گیرد و با توجه به شان زن و وضعیت خانوادگی او، مهرالمثل محاسبه می شود. مهرالمثل معمولا توسط دادگاه یا مرجع قانونی مشخص می شود. در تعیین مقدار این مهریه به شرافت خانوادگی زن، صفات و وضعیت او نسبت به اماثل و اقران و اقارب و… توجه می شود. لازم به ذکر است که مهرالمثل یک حق قانونی می باشد و مرد باید آن را پرداخت کند.
مهر‌المتعه
مهر‌المتعه یکی دیگر از انواع مهریه عروس می باشد. در صورتی که مهریه در عقد نکاح مشخص نشده باشد و مرد قبل از نزدیکی با زن خود آن را طلاق دهد، زن مستحق مهر‌المتعه می باشد. بنابراین برای تعیین مهر‌المتعه دو شرط باید وجود داشته باشد: 1. مهر در زمان عقد نکاح مشخص نشده باشد. 2. شوهر قبل از نزدیکی با زن خود، او را طلاق دهد. این مهریه به عنوان یک حق قانونی برای زن تعیین می شود و از طرف شوهر باید پرداخت شود. این نوع مهریه در ماده 1093 قانون مدنی تعریف شده است. همچنین طبق ماده 1094 قانون مدنی، برای تعیین مهر‌المتعه به شرایط اقتصادی مرد توجه می شود.( در مهرالمثل برخلاف مهر‌المتعه به وضعیت اقتصادی زن توجه می شود. )
مهر‌السنه
از دیگر انواع مهریه عروس می توان به مهر‌السنه اشاره کرد. مهر‌السنه به عنوان مهریه دختران پیامبر معروف می باشد و میزان آن برابر ۵۰۰ درهم نقره تعیین شده است. این مهریه در قوانین مدنی تعریف نشده است و با توجه به منابع فقهی تعیین شده است. ممکن است تفاوت ها و نوسانات بازار باعث تغییر قیمت مهر‌السنه شود، اما اساسا این مهریه به مقدار ۵۰۰ درهم نقره تعیین شده است و بر اساس توافق طرفین در عقد نکاح مشخص می شود. این مهریه به عنوان یک نماد مهر و عقد در اسلام دارای اهمیت خاصی می باشد و نشانه تعهد شوهر به زن در ازدواج می باشد.
همانطور که در بالا گفتیم مهریه عروس دارای انواع مختلفی می باشد. با توجه به شرایط مالی و توان پرداخت مرد، مهریه به دو دسته مهریه عند‌المطالبه و مهریه عند‌الاستطاعه تقسیم می شود. همچنین بر اساس تعیین مهر در نکاح می توان آن را به چهار نوع مهر‌السنه، مهر‌المتعه، مهرالمثل و مهرالمسمی تقسیم کرد. در مهرالمثل و مهر‌المتعه میزان مهریه در زمان نکاح تعیین نشده است. مهرالمثل با توجه به وضعیت اقتصادی زن و مهر‌المتعه به وضعیت اقتصادی مرد دقت می شود. لازم به ذکر است که همگی انواع مهریه حق زن می باشد و مرد باید آن را پرداخت نماید.
گروه حقوقی دادارمنش متشکل از تیم وکلای دادگستری مجرب در زمینه دعاوی خانواده آماده ارائه خدمات حقوقی به مراجعین محترم می‌باشد. برای دریافت مشاوره حقوقی از کارشناسان حقوقی یا اعطای وکالت به وکیل پایه یک دادگستری، با ما تماس حاصل فرمایید.