مالکیت مشاع به معنای مشترک بودن مالکیت یک ملک یا مال غیرمنقول بین دو یا چند نفر است. این نوع مالکیت می تواند به صورت قهری یا در اثر قرارداد اتفاق بیفتد. یک نمونه قهری آن که رواج زیادی در جامعه دارد، پس از فوت شخص پیش می آید. چنانچه مالک ملکی تنها یک فرزند داشته باشد، پس از فوت او مالکیت ملک به این فرزند که تنها ورثه متوفی است، انتقال پیدا می کند.
اما اگر متوفی بیش از یک فرزند داشته باشد و فرزندان درباره نحوه تقسیم ملک بین خود به تفاهم نرسند، باید برای افراز ملک ورثه ای اقدام کنند. در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی نحوه افراز ملک ارثی و شرایط، مدارک و اسناد لازم برای این کار بپردازیم.
افراز ملک چیست؟
افراز به عنوان یک عمل حقوقی در تقسیم اموال غیرمنقول مشاع به کار می رود. چنانچه تعداد مالکان یک مال غیر منقول بیشتر از یک نفر باشند، مالکان این امکان را دارند که همراه با مدارک مورد نیاز به مراجع قانونی مراجعه کرده و تقاضای تفکیک سهم خود از دیگر شرکا را ارائه کنند.
افراز ملک ورثه ای در واقع تقسیم قطعی ملک به بخش های مجزا به نسبت سهم و میزان مالکیت هر کدام از ورثه است. برای افراز ملک مشاع در وهله اول به توافقات شرکا توجه می شود. چنانچه در این مورد اختلافی بین مالکان وجود داشته باشد، قوانین و مقررات قانونی مربوط به این موضوع مورد توجه قرار می گیرد. افراز ملک باید با کمک وکیل و از طریق طرح دعوا در مراجع قانونی انجام شود.
افراز ملک ارثی به چه معناست؟
افراز ملک ورثه ای یک اصطلاح حقوقی است که به معنای تفکیک و جدا کردن سهم ورثه در ملک مشاع به ارث رسیده می باشد. وراث متوفی به کمک وکیل آنلاین در زمینه افراز ملک و با ارائه درخواست افراز ملک ارثی در مراجع ذیصلاح قانونی و قضایی، امکان جدا کردن سهم خود از دیگر وراث را خواهند داشت. دادگاه سهم هر کدام از ورثه را مشخص کرده و در صورت قابل تقسیم بودن ملک، برای هر مالک سند مالکیت مجزا صادر می کند. البته افراز ملک مشاع شرایط قانونی خاصی دارد و بهتر است پیش از هر اقدامی در این زمینه، از مشاوره حقوقی یک وکیل تلفنی با تجربه و خبره استفاده کرد.
روند افراز ملک ورثه ای
وراث برای افراز ملک ارثی باید ابتدا گواهی حصر وراثت گرفته و سپس دادخواست افراز تنظیم کنند. معمولا و به صورت عرفی وراث دادخواست افراز را به اداره ثبت محل تحویل می دهند. در مرحله بعد اداره ثبت از شهرداری یا اداره جهاد کشاورزی محل استعلامات لازم را می گیرد تا از نبود مشکل قانونی در ملک مطمئن شود.
چنانچه به تشخیص کارشناسان امکان افراز و تفکیک ملک وجود نداشته باشد، ورثه باید به دادگاه محل وقوع ملک مراجعه کرده و درخواست صدور دستور فروش ملک را ارائه کنند. به این صورت ملک مورد نظر به فروش رسیده و به نسبت سهم هر یک از ورثه، بین آنها تقسیم می شود. کارشناسان رسمی دادگستری در افراز ملک ورثه ای نقش حیاتی دارند. آنها پس از نقشه برداری، اقدام به تفکیک ملک کرده و سهم عادلانه هر یک از وراث در آن را مشخص می کنند.
شرایط ملک قابل افراز
چنانچه شرایط زیر وجود نداشته باشد، ممکن است روند افراز ملک ارثی با اختلال مواجه شده یا روند دادرسی به کندی پیش رود:
- برای اینکه بتوان ملک مشاعی را بین وراث تفکیک و افراز کرد، تمامی بخش های آن ملک باید از ارزش یکسان برخوردار باشند.
- هیچ یک از شرکا نباید از تفکیک ملک دچار ضرر و زیان شود.
- شرایط ورثه باید با قوانین و مقررات جاری سازگار باشد.
- مشخصات ملک مشاع نباید به اصلاح نیاز داشته باشد.
- تقسیم ملک بین ورثه باید امکان پذیر باشد.
- تمامی شرکا باید با هم توافق داشته باشند.
- ملک نباید دارای سند معارض باشد.
- ملک مشاع نباید اوقافی باشد.
ملک غیر قابل افراز
در برخی موارد افراز ملک ارثی به دلیل ویژگی های ذاتی ملک امکان پذیر نیست. دلیل این مسئله می تواند دشوار بودن فرایند تفکیک ملک به دلیل موقعیت یا شرایط آن یا کاهش ارزش ملک در صورت افراز باشد. افراز ملک ارثی در این شرایط تنها از طریق اقدام قانونی و به وسیله کارشناسان دادگستری امکان پذیر خواهد بود. در بسیاری از موارد تنها راهی که برای افراز ملک وجود دارد، فروش و تقسیم پول حاصل از آن بین ورثه می باشد. همچنین این امکان وجود دارد که یکی از ورثه با پرداخت سهم دیگر وراث، ملک را به مالکیت خود در آورد.
مدارک لازم برای افراز ملک ورثه ای
- عکس اصل مدارک نشان دهنده مهجور یا مفقودالاثر بودن شریک.
- گواهی اداره ثبت مبنی بر عدم امکان افراز ملک (در صورت وجود).
- عکس اصل سند مالکیت ملک
- گواهی کارشناسی
- گواهی بررسی محلی
- گواهی استعلامات لازم
- مدارک هویتی وراث (شرکا)