انعقاد عقد ازدواج، یک سری تکالیف و حقوق مالی و غیر مالی را بر عهده زن و مرد قرار می دهد. تکالیف مالی که اغلب بر عهده مرد قرار می گیرند، شامل نفقه، مهریه و اجرت المثل هستند. زن وظیفه تمکین از مرد و پذیرفتن ریاست او بر خانواده را بر عهده دارد. بدیهی است کارهایی که زن در خانه انجام می دهد، مثل کار دیگر افراد در جامعه از ارزش مالی برخوردار است. به همین دلیل قانونگذار شرایطی را مهیا کرده است که زن بتواند در ازای کارهایی که در منزل انجام می دهد، مبلغی را تحت عنوان اجرت المثل ایام زوجیت دریافت کند.
چنانچه مرد از پرداخت اجرت المثل خودداری کند، زن می تواند با کمک وکیل و ارائه دادخواست به دادگاه خانواده، آن را مطالبه نماید. در ادامه این مقاله قصد داریم پس از پاسخ دادن به این پرسش که اجرت المثل ایام زوجیت چیست، به بررسی راه های فرار از اجرت المثل بپردازیم.
شرایط پرداخت اجرت المثل ایام زوجیت
اجرت المثل ایام زوجیت مبلغی است که مرد باید در ازای کارهایی که زن در منزل انجام می دهد، به او پرداخت کند. پرداخت اجرت المثل مشروط به موارد زیر است:
- عمل انجام شده به درخواست و اراده مرد بوده باشد.
- عدم تبرع: قصد تبرع به معنای انجام دادن آن عمل به صورت رایگان و بدون داشتن توقع دستمزد است. پس زن باید در ازای انجام دادن عمل مورد نظر، توقع دریافت اجرت و پاداش داشته باشد. (در حال حاضر اصل بر عدم تبرع بوده و بار اثبات تبرع در دادگاه بر عهده مرد است.)
- عمل انجام شده نباید توسط قانون و شرع به عنوان وظیفه زن شناخته شده باشد. (در واقع یکی از مهمترین مواردی که باید در بحث اجرت المثل مورد توجه قرار گیرد، دانستن وظایف قانونی زن است. چون اگر زن به درخواست مرد کارهایی را انجام دهد که در حیطه وظایف او نیست، مستحق اجرت یا دستمزد خواهد بود).
- عمل انجام شده توسط زن باید در عرف دارای اجرت و پاداش باشد.
بد نیست بدانید ثابت کردن این موارد در دادگاه، کار فوق العاده دشواری بوده و بهتر است توسط وکیل خانواده انجام شود.
آیا فرار از اجرت المثل ممکن است؟
آیا هیچ راهی برای فرار از پرداخت اجرت المثل وجود دارد؟ این سوال که اغلب توسط آقایان پرسیده می شود، پاسخ ساده ای دارد. همانطور که گفتیم برای اینکه زن بتواند اجرت المثل ایام زوجیت را مطالبه کند، باید شرایطی وجود داشته باشد. راه های فرار از اجرت المثل را هم می توان با تکیه بر همین شرایط پیدا کرد. همانطور که متوجه شدید شرایط دریافت اجرت المثل به حدی دشوار است که در اکثر موارد زن موفق به این کار نمی شود.
به طوری که بسیاری از دادخواست های پرداخت اجرت المثل توسط دادگاه خانواده رد می شوند. البته بدیهی است که کمک گرفتن از یک وکیل دادگستری باتجربه، می تواند برای پیدا کردن راه های فرار از اجرت المثل کمک زیادی به شما کند. البته چنانچه مرد مال ثبت شده ای به نام خود نداشته باشد هم می تواند از دادگاه تقاضای تقسیط اجرت المثل را نماید. دادگاه با تشخیص شرایط اعسار، حکم به قسط بندی اجرت المثل می دهد.
بررسی راه های فرار از اجرت المثل
از جمله راه های فرار از اجرت المثل که مرد می تواند با تکیه بر آنها از پرداخت اجرت المثل خودداری کند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم قصد تبرع: چنانچه زن به صورت تبرعی و بدون توقع مالی، کارهای منزل را انجام داده است، دیگر مستحق اجرت المثل نخواهد بود. پس می توان این سوال را در دادگاه از زن پرسید که آیا برای دریافت دستمزد، کارهای منزل را انجام می دادی؟ در صورتی که پاسخ زن به این سوال منفی باشد، دادگاه با پرداخت اجرت المثل موافقت نخواهد کرد.
- توافق: از دیگر راه های فرار از اجرت المثل، توافق با زن است. در بسیاری از مواد آقایان در مواجهه با این مشکل، با همسر خود توافق کرده و در ازای دادن حق طلاق، از پرداخت اجرت المثل معاف می شوند.
- نشوز: همانطور که گفتیم مهم ترین شرط پرداخت اجرت المثل، تمکین زن از مرد است. زن ناشزه که از انجام دادن وظایف زناشویی خودداری می کند، مستحق اجرت المثل ایام زوجیت نخواهد بود. اثبات نشوز (عدم تمکین عام یا خاص) زن با ارائه دلایل مختلف و شهادت شهود امکان پذیر است.
در دادگاه چه سوالاتی از زن پرسیده می شود؟
تکیه کردن بر سوالاتی که قاضی در جلسه دادگاه از زن می پرسد، می تواند به پیدا کردن راه های فرار از اجرت المثل کمک کند. در ادامه چند مورد از سوالاتی که معمولا در جلسه بررسی درخواست اجرت المثل مطرح می شود را بررسی می کنیم:
- زن از انجام دادن کارهای منزل چه هدفی داشته است؟
- زن در طول زندگی چه کارهایی را انجام داده است؟
- آیا مرد هیچ پولی به عنوان اجرت المثل و در ازای انجام دادن کارها توسط زن پرداخت کرده است؟
اجرت المثل همان دستمزدی است که مرد باید در ازای کارهایی که زن در منزل انجام می دهد به او پرداخت کند. چنانچه زن به درخواست مرد کارهایی از قبیل تمیز کردن منزل، شستن ظروف و آماده کردن غذا را انجام داده و قصد دریافت اجرت داشته باشد، مستحق اجرت المثل ایام زوجیت خواهد بود. مبلغ اجرت المثل از سالانه یک میلیون تومان شروع می شود. معمولا اجرت المثل خانم های شاغل از اجرت المثل زنان خانه دار بیشتر است. چنانچه به دنبال راه های فرار از اجرت المثل هستید، توصیه می کنیم از مشاوره حقوقی با یک وکیل با تجربه بهره مند شوید.
گروه حقوقی دادارمنش متشکل از تیم وکلای دادگستری مجرب در زمینه دعاوی خانواده آماده ارائه خدمات حقوقی به مراجعین محترم می‌باشد. برای دریافت مشاوره حقوقی یا اعطای وکالت به وکیل متخصص خانواده، با ما تماس حاصل فرمایید.