آیا می دانید تصرف عدوانی به چه معناست و طبق رای وحدت رویه تصرف عدوانی در ملک مشاع چه شرایطی برای آن در نظر گرفته شده است؟ آیا با مفهوم تصرف عدوانی در ملک مشاع آشنا هستید؟ در بعضی مواقع دو یا چند نفر مالک یک مال غیرمنقول هستند. در این حالت مال غیرمنقول، مشاع تلقی می شود و در صورت افراز، هر شریک مالک حصه خود خواهد بود. با این وجود گاهی اوقات یک فرد ثالث یا یکی از شرکا، به صورت غیر قانونی اموال دیگران را تصرف می کند که در این صورت دو فرض وجود خواهد داشت. در این مطلب در خصوص تصرف عدوانی صحبت می کنیم. سپس مهمترین نکات در این زمینه را شرح می دهیم. برای کسب اطلاعات حقوقی در این حوزه، تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
نحوه تصرف عدوانی ملک مشاع
تصرف عدوانی در ملک مشاع به دو صورت ممکن است انجام شود. چنانچه تصرف توسط شخص ثالث انجام شود؛ شکایت کیفری خواهد بود. در این حالت برای فرد متصرف مجازات تعیین خواهد شد. این در حالی است که اگر ملک توسط یک یا چند نفر از شرکا تصرف شود؛ دعوای خلع ید مطرح می شود. با این حساب مطابق با رای وحدت رویه تصرف عدوانی در ملک مشاع، فقط در حالتی تصرف جنبه کیفری خواهد داشت که توسط شخص ثالث انجام شده باشد. در غیر اینصورت دعوای مطروحه جنبه حقوقی خواهد داشت و در دادگاه حقوقی مطرح می شود.
بررسی مجازات تصرف عدوانی در ملک مشاع
تصرف عدوانی در ملک مشاع مطابق با ماده 630 قانون مجازات اسلامی، مجازات خواهد داشت. بر اساس این ماده، زمانی که فردی در اموال غیرمنقول مفروز یا مشاع تصرف عدوانی انجام دهد؛ مجرم شناخته خواهد شد. در این شرایط فرد مجرم به 30 روز الی 1 سال حبس محکوم می شود که با استفاده از قانون کاهش مجازات های تعزیری، مدت حبس فرد متصرف کاهش پیدا کرده و به 15 روز تا 6 ماه می رسد. بر اساس قانون، تصرف در املاک مشاع در دسته جرایم درجه هفت قرار می گیرد. بنابراین، رسیدگی به این جرم به صورت مستقیم و در دادگاه انجام می شود. با این تفاسیر لزومی به مراجعه شاکی به دادسرا نیست و دعوی باید در دادگاه مطرح شود. با این وجود در این مواقع توصیه می شود تا برای درک بهتر موضوع، از مشاوره حقوقی استفاده کنید.
تفاوت های بین دعوای خلع ید و تصرف عدوانی در ملک مشاع
برخلاف تصور برخی از افراد، دعاوی خلع ید و تصرف عدوانی در ملک مشاع، تفاوت های زیادی با یکدیگر دارند. مهمترین تفاوت های بین این دو دعوی عبارتند از:
- رسیدگی به دعوی خلع ید با نوبت انجام می شود. این در حالی است که به دعوی تصرف عدوانی خارج از نوبت نیز می توان رسیدگی کرد.
- دعوی خلع ید برای اموال غیرمنقول و منقول است. با این وجود دعوی تصرف عدوانی فقط برای اموال غیرمنقول کاربرد خواهد داشت.
- دعوی خلع ید به هزینه دادرسی نیاز خواهد داشت و در دسته دعاوی مالی قرار می گیرد. این در حالی است که دعوی تصرف عدوانی به عنوان دعوی غیرمالی شناخته می شود.
- برای اجرا شدن حکم در دعوی تصرف عدوانی، لزومی به قطعی شدن حکم نیست. با این وجود در دعوی خلع ید، حکم باید قطعی شود.
- مالکین ملک مشاع ملزم به ارائه سند رسمی هستند. با این وجود در صورت عدم وجود سند رسمی، می توان برای بررسی پرونده سند عادی نیز ارائه داد.
شرایط تحقق جرم تصرف عدوانی در ملک مشاع
برای تحقق جرم تصرف عدوانی در ملک مشاع، وجود چند شرط الزامی است. شرایط اساسی برای تحقق جرم عبارتند از:
- مال مشاع حتما باید در دسته اموال غیرمنقول قرار گیرد.
- استفاده از مال غیرمنقول باید به صورت غیر متعارف باشد.
- فرد متصرف باید بیش از حصه خود در مال مشاع تصرف کند.
- ورود به ملک مشاع باید بدون کسب اجازه از سایر شرکا انجام شود.
- انجام ساخت و ساز یا تغییر در ملک، باید بدون اجازه سایر شرکا انجام شود.
مدت زمان لازم برای طرح شکایت
بر اساس ماده قانونی، در جرایم تعزیری قابل گذشت در شرایطی که فرد یا افراد متضرر پس از گذشت یک موعد یک ساله شکایت خود را ثبت نکنند، حق شکایت نخواهند داشت. تنها استثنایی که در این مورد وجود دارد این است که چنانچه فرد متضرر به دلایل خارج از اختیار امکان شکایت را نداشته باشد؛ پس از گذشت موعد یکساله نیز می تواند شکایت خود را ثبت کند. با این حساب در این شرایط مهلت شکایت فرد از تاریخ رفع مانع محاسبه خواهد شد. علاوه بر این در صورت فوت فرد نیز این حق برای وراث یا سایر شرکا وجود خواهد داشت تا شکایت خود را به مرجع صالح به رسیدگی ارائه دهند.
لزوم مراجعه به وکیل در دعاوی تصرف عدوانی
وکلای ملکی به سبب تجربه و دانش کافی، بهتر از هر فردی می توانند وکالت پرونده های تصرف عدوانی در ملک مشاع را برعهده بگیرند. بنابراین، جای تعجبی نخواهد داشت تا این دسته از وکلا بهتر از دیگران بتوانند از حقوق شما دفاع کنند. در این شرایط با مشاهده هرگونه تصرف می توانید به یک وکیل کارکشته مراجعه کرده و از مشاوره های حقوقی استفاده کنید. بنابراین، بر اساس مواد قانونی، فقط مالکین یا وکلای آنها این اختیار را خواهند داشت تا برای تنظیم دادخواست اقدامات لازم را انجام دهند و شکایت از جانب اشخاص دیگر پذیرفته نخواهد شد.
امروزه تصرف عدوانی در ملک مشاع جرم تلقی می شود و مطابق با رای وحدت رویه تصرف عدوانی در ملک مشاع و قانون، مجازات در پی خواهد شد. تصرف عدوانی یکی از مشکلات بزرگ و پر چالش در حوزه املاک محسوب می شود که می تواند دردسرهای زیادی را برای مالکین به وجود آورد. با این حساب توصیه می شود تا در صورت بروز مشکل در این زمینه، از کمک یک وکیل خوب و با تجربه استفاده کنید. استفاده از کمک وکلا سبب خواهد شد تا روند رسیدگی به پرونده سریع تر شده و در وقت و هزینه نیز صرفه جویی شود.