در این نوشتار به بررسی مهمترین ویژگی های وکیل با تجربه در تهران و ماهر پرداخته ایم. وکلای دادگستری که در ایران مشغول به فعالیت هستند، یا عضو یکی از کانون های وکلای دادگستری و یا مرکز وکلا و مشاورین حقوقی قوه قضاییه می باشند. مطابق با قانون تنها کسی حق انجام وکالت دارد که پروانه وکالت معتبر داشته باشد. در حال حاضر به استناد ماده 5 قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار، دریافت پروانه وکالت مستلزم شرکت در آزمون وکالت است که هر سال با همکاری سازمان سنجش و آموزش کشور برگزار می شود.
پذیرفته شدگان آزمون وکالت باید حدود یک سال و نیم به کارآموزی وکالت بپردازند. کارآموزان وکالت در طول دوران کارآموزی برای وکالت کردن محدودیت هایی دارند. در طول دوران کارآموزی، کارآموزان وکالت باید در دوره ها و کارگاه هایی که برگزار می شود، شرکت نمایند. پس از پایان دوران کارآموزی، کارآموزان وکالت در آزمون شفاهی و کتبی اختبار شرکت کرده و در صورت قبول شدن در این آزمون به آنان پروانه وکالت پایه یک اعطا می شود. وکلای دادگستری می توانند با انعقاد قرارداد وکالت، نمایندگی قانونی اشخاص حقیقی و حقوقی را در محاکم دادگستری به عهده بگیرند. وکلا در ازای خدمات خود حق الوکاله دریافت می کنند.
همواره در طول تاریخ، هنر وکالت به عنوان یکی از مشاغل و جایگاه های اجتماعی حساس و مهم شناخته می شود. وکلای ماهر نقش مهمی در فرایند برقراری عدالت و حق خواهی ایفاء می کنند. از نظر اقتصادی وکالت یک شغل آزاد است و موکل باید با توجه به نیازها و موقعیت حقوقی خاصی که در پیش دارد، از میان وکلای معتبر وکیل مناسب را پیدا کنند.
بررسی مهمترین ویژگی های وکیل با تجربه و ماهر
در دانش حقوق در خصوص مفهوم وکیل و وکالت تقسیم بندی های فراوانی وجود دارد. وکیل ممکن است تعیینی باشد، یعنی توسط شخص موکل انتخاب شود. همچنین ممکن است غیر تعیینی یعنی تسخیری یا معاضدتی باشد. وکلای تسخیری و معاضدتی به دستور کانون وکلا یا مرکز وکلا انتخاب می شوند و وکالت اشخاصی که توانایی انتخاب وکیل انلاین تعیینی را ندارند به عهده می گیرند.
در نوشتار حاضر منظور از وکیل، کسی است که دارای پروانه وکالت معتبر بوده و از نظر قانونی اختیار وکالت در محاکم دادگستری را داشته باشد. در واقع منظور ما کسی است که به شغل وکالت اشتغال دارد. با توجه به حساسیت موضوع این حرفه که همانا دادخواهی و عدالت است، بدون تردید انتخاب وکیل مجرب و حرفه ای در استفاده از خدمات این شغل اهمیت ویژه ای دارد. همه روزه اخبار و جراید خبر از دستگیری وکلای قلابی و اشخاصی می باشد که به طور متقلبانه خود را به عنوان وکیل معرفی کرده اند. در نتیجه پیش از برگزیدن وکیل و انعقاد وکالتنامه با او، نخست ضروری است با ویژگی های وکلای ماهر و حرفه ای آشنا شویم. از همین رو در این نوشتار با مروری بر منابع موجود مرتبط با اخلاق حرفه ای وکالت، به بررسی مهمترین ویژگی های وکیل با تجربه و مجرب پرداخته ایم.
سواد علمی
برای دریافت پروانه وکالت داشتن مدرک تحصیلی لیسانس حقوق ضروری است. با لیسانس حقوق دانشگاه دولتی، آزاد و پیام نور می توان در آزمون وکالت شرکت کرد. همچنین با داشتن تحصیلات حوزوی سطح چهار و بالاتر می توان در این آزمون پذیرفته شد. ولیکن منظور از سواد علمی صرف تحصیلات دانشگاهی در مقطع کارشناسی، ارشد و دکتری نیست. حرفه وکالت از جمله مشاغلی است که برای موفقیت در آن به صورت مداوم می بایست مطالعه داشت. وکیل باید همه روزه اطلاعات حقوقی خود نسبت به وضع قوانین و آیین نامه های تازه، ایجاد رویه های قضایی و … به کسب آگاهی بپردازد.
رشته حقوق در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری حدود 20 گرایش گوناگون دارد، که در دانشگاه های کشور ارائه می شود. گرایش های حقوق خانواده، حقوق عمومی، حقوق خصوصی، حقوق جزا و جرم شناسی، حقوق بین الملل، حقوق بانکی، حقوق پزشکی و … به عنوان برخی از شناخته شده ترین گرایش های رشته حقوق به شمار می روند.
علاوه بر آگاهی داشتن و تسلط علمی بر قوانین و مصوبات حقوقی، وکیل مجرب باید در رشته های علمی گوناگونی مطالعه داشته باشد. بر حسب اینکه یک وکیل تلفنی در چه زمینه حقوقی خاصی فعالیت کند، به اطلاعات تخصصی در زمینه های علمی گوناگون احتیاج پیدا می کند. به عنوان نمونه وکلایی که در پرونده های کیفری وکالت می کنند، در نوشته ها، اظهارات و دفاعیات خود باید از دانش جرم شناسی، کیفر شناسی، جرم یابی، روانشناسی جنایی، پزشکی قانونی، مددکاری اجتماعی و … استفاده کنند.
همچنان که وکیل با تجربه باید بر زبان و ادبیات فارسی مسلط بوده و توانایی تولید محتوای علمی در قالب نگارش لوایح قضایی را داشته باشد. بنابراین بخشی از مطالعات یک وکیل کارکشته را مطالعه رمان و داستان های ادبی در بر می گیرد.
تجربه عملی
تجربه عملی نه در حرفه وکالت، بلکه در همه مشاغل به عنوان یکی از مهمترین عوامل موفقیت شناخته می شود. یک وکیل پایه یک دادگستری حتی اگر بالاترین مدارج تحصیلی و علمی را نیز داشته باشد، تا هنگامی که تجربه عملی شرکت در محاکم دادگستری و مطالعه پرونده های حقوقی را نداشته باشد، کارایی چندانی از او بر نمی آید. بنابراین برای انتخاب یک وکیل مناسب در حوزه های حقوقی گوناگون، باید به تجربه و سوابق عملی و کاریِ وی توجه کرد.
برای آگاهی یافتن نسبت به سوابق یک وکیل با تجربه راهکارهای متعددی وجود دارد. در صورت تصویب قانون شفافیت اطلاعات، باید سوابق عملی وکلا در سامانه برخط شفافیت اطلاعات، ذکر شود. اما تاکنون این قانون به تصویب نرسیده است. در حال حاضر می توان به مراجعه به سایت کانون وکلا یا مرکز وکلای قوه قضاییه اطلاعات لازم در مورد سوابق و تجربیات وکلا را به دست آورد. اما همچنان شیوه بازاریابی دهان به دهان به عنوان بهترین شیوه برای تشخیص سوابق تجربی وکلا می باشد. در واقع وکلای با تجربه و کارآمد در جامعه حقوقی یک شهر یا استان، شناخته شده و معروف هستند.
قدرت نگارش، بیان و زبان بدن
از جمله دیگر ویژگی های مهم وکیل با تجربه باید به قدرت نگارش، بیان و زبان بدن اشاره داشت. وکلای ماهر از یک سو توانایی نویسندگی و نگارش انواع نامه های قضایی از جمله دادخواست، درخواست، لایحه و … را دارند. از سوی دیگر در جلسه دادرسی اظهارات یک وکیل شنیده می شود. بنابراین وکیل باید قدرت بیان شیوا و اقناع کننده ای داشته باشد. قامت یک وکیل، پوشش و زبان بدن او باید به شیوه ای متناسب و حرفه ای مدیریت شود.
یکی از راهکارهای شناخت وکلای حرفه ای، مطالعه نوشته های آنان است. در بسیاری از موارد اصلاً نیازی به حضور وکیل در محاکم دادگستری نیست و او می تواند با ارسال لوایح قضایی پرونده حقوقی را پیگیری کند.