دیوان عدالت اداری، یکی از مراجع دادرسی می باشد که زیر مطابق با اصل 173 قانون اساسی زیر نظر رئیس قوه قضائیه اداره می شود. وظیفه اصلی این دیوان، رسیدگی به تظلم خواهی مردم نسبت به تصمیمات و اقدامات ادارات و سازمان های دولتی و عمومی مثل وزارتخانه ها، شهرداری ها، کانون های وکلا و کارشناسان و … می باشد.
طبق آخرین تغییرات قانونی در اردیبهشت 1402، نام «قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری»، به نام «قانون دیوان عدالت اداری» تغییر یافت و موادی از آن اصلاح شد. در نوشتار پیش رو شیوه های قانونی اعتراض به رای قطعی دیوان عدالت اداری را مطابق با قانون مزبور مورد بررسی قرار می دهیم. همچنین به برخی از راهکارهای عملی قابل استفاده برای مشاوره حقوقی در این رابطه اشاره خواهیم نمود.
نحوه اجرای احکام در دیوان عدالت اداری
دیوان عدالت اداری از شعب بدوی و تجدید نظر تشکیل می شود. به موجب ماده 65 قانون دیوان عدالت اداری، کلیه آرای صادر شده از شعب بدوی دیوان عدالت اداری، برای اشخاص مقیم ایران ظرف بیست روز و برای اشخاص مقیم خارج، ظرف دو ماه، قابل تجدید نظر خواهی در شعب تجدید نظر این دیوان است. اعتراض به رای قطعی دیوان عدالت اداری در این شیوه، مستلزم تقدیم دادخواست تجدید نظر به شعب بدوی، شعب تجدید نظر و یا دفاتر نمایندگی دیوان عدالت اداری در استان ها می باشد. دادخواست اعتراض به رای قطعی دیوان عدالت اداری می بایست بر روی برگه های مخصوص نگارش یابد. برای چگونگی نگارش و دادخواست اعتراض از وکیل دیوان عدالت اداری کمک بگیرید. مطابق با ماده 67 قانون دیوان عدالت اداری، دادخواست تجدید نظر خواهی می بایست دربردارنده نکات زیر باشد:
- مشخصات هویتی و اقامتگاه تجدید نظر خواه.
- مشخصات هویتی و اقامتگاه تجدید نظر خوانده.
- شماره و تاریخ صدور حکم رای تجدید نظر خواسته.
- شعبه صادرکننده رای تجدید نظر خواسته.
- تاریخ ابلاغ رای تجدید نظر خواسته.
- دلایل و جهات تجدید نظر خواهی.
طبق ماده 110 قانون دیوان عدالت اداری، واحد اجرای احکام دیوان عدالت اداری مکلف است اقدامات لازم را جهت اجرای احکام دیوان انجام دهد. همچنین واحد مزبور در صورتی که یا تخلف یا استنکاف از اجرای رای دیوان مواجه گردد، مکلف است موضوع را به رئیس دیوان اطلاع دهد.
خودداری از اجرای آرای دیوان عدالت اداری
اجرای احکام در دیوان عدالت اداری حسب مورد با اداره، سازمان، نهاد یا موسسه ای است که حکم بر علیه آن صادر شده است. همچنین وفق ماده 107 قانون دیوان عدالت اداری، کلیه مستخدمین و مامورین دولتی می بایست آرای دیوان عدالت اداری را پس از ابلاغ به فوریت اجرا کنند.
چنانچه مسئول یا مقامی از اجرای احکام در دیوان عدالت اداری خودداری کند، مطابق با ماده 112 قانون دیوان عدالت اداری با وی برخورد خواهد شد. یعنی پرونده با ارجاع رئیس دیوان به شعبه صادرکننده رای قطعی ارسال می شود تا به تخلف مستنکف رسیدگی کند. مطابق با ماده مزبور مجازات مستنکف یا خودداری کننده از اجرای رای دیوان عدالت اداری، موارد زیر می باشد:
- حبس تعزیری تا پنج سال
- محرومیت از حقوق اجتماعی تا پنج سال
- جبران خسارات وارده
حکم دیوان در مورد مجازات خودداری کننده از اجرای رای دیوان نیز ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ، قابل تجدید نظر خواهی در شعب تجدید نظر دیوان می باشد. حکم دیوان عدالت اداری در مورد مجازات مستنکف از اجرای حکم، به مقام مافوق مامور دولتی و همچنین نهادهای نظارتی مربوطه ابلاغ می گردد.
مراحل اجرای احکام در دیوان عدالت اداری
اجرای احکام در دیوان عدالت اداری موضوع مواد 107 تا 119 قانون دیوان عدالت اداری می باشد. همانطور که اشاره شد با توجه به موضوعات مورد رسیدگی در دیوان عدالت اداری، اجرای آرای این مرجع با محکوم علیه یا ماموری است که حکم بر علیه او صادر گردیده است.
اصولاً اجرای احکام در دیوان عدالت اداری، می بایست پس از ابلاغ رای به طرفین دعوی و قطعیت رای صورت گیرد. اما به عنوان یک شیوه استثنایی، در مواردی که ضرورت داشته باشد مثل هنگامی که بیم از بین رفتن موضوع حکم وجود داشته باشد، به دستور رئیس دیوان، حکم ابتدا اجرا می شود و سپس ابلاغ می گردد. در این موارد که اصطلاحاً از آن به عنوان دستور موقت یاد می شود، دلایل ضرورت اجرای حکم می بایست در دستور دیوان قید گردد.
گروه حقوقی دادارمنش متشکل از تیم وکلای دادگستری مجرب در زمینه دعاوی ملکی آماده ارائه خدمات حقوقی به مراجعین محترم می‌باشد. برای دریافت مشاوره حقوقی از کارشناسان حقوقی یا اعطای وکالت به وکیل پایه یک دادگستری، با ما تماس حاصل فرمایید.