مشاوره دیوان عدالت اداری

برای داشتن مشاوره دیوان عدالت اداری، توصیه می شود با یک نفر وکیل پایه یک دادگستری مشورت داشته باشید. طبق اصل 173 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دیوان عدالت اداری یک مرجع قضایی است که زیرمجموعه قوه قضاییه می باشد. هدف اصلی از تاسیس این نهاد رسیدگی به دادخواهی مردم نسبت به اقدامات و تصمیمات مسئولین دولتی است. به همین خاطر همیشه یکی از طرفین دعوی در دیوان عدالت اداری، یک اداره یا مامور دولتی خواهد بود. برای مثال مالک یک زمین ممکن است از شهرداری در دیوان عدالت اداری به دلیل عدم رعایت مربوط به تشکیل کمیسیون ماده صد قانون شهرداری شکایت کند. 

قانون دیوان عدالت اداری کنونی در سال 1390 و با نام «قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری»، به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال 1392 اصلاحاتی روی قانون مذکور انجام داد. آخرین اصلاحات این قانون در اردیبهشت ماه سال  1402 به تصویب قانونگذار رسید و نام آن نیز به «قانون دیوان عدالت اداری» تغییر یافت. در ادامه این نوشتار ضمن بررسی مهمترین مواد قانونی مربوط به دیوان عدالت اداری، برخی از مباحث کلیدی مشاوره دیوان عدالت اداری را مورد بررسی قرار خواهیم داد. به طور کلی توصیه می شود پیش از انجام هرگونه اقدام حقوقی در زمینه طرح دعاوی دیوان، مشاوره دیوان عدالت اداری را با یک نفر وکیل دیوان عدالت اداری برگزار کنید.

مشاوره دیوان عدالت اداری؛ صلاحیت

یکی از موضوعات مهم قابل طرح در مشاوره دیوان عدالت اداری، صلاحیت این مرجع قضایی است. در واقع پیش از آنکه یک دعوی یا شکایت را در شعب دیوان عدالت اداری طرح کنیم می بایست صلاحیت دیوان برای رسیدگی به آن دعوی را تشخیص دهیم. مطابق با ماده 10 قانون دیوان عدالت اداری رسیدگی به دعاوی زیر در صلاحیت شعب این دیوان قرار دارد:

• رسیدگی به شکایات اشخاص از سازمان ها، موسسات، وزارتخانه ها، شهرداری ها، شرکت های دولتی، سازمان تامین اجتماعی، تشکیلات و نهادهای انقلابی و موسسات وابسته به آنها. 
• رسیدگی به شکایات اشخاص نسبت به اقدامات مامورین سازمان های مذکور در بند فوق، نسبت به وظایف آنها. 
• رسیدگی به شکایات و تظلمات مردم نسبت به تصمیمات قطعی هیات های رسیدگی به تخلفات اداری و کمیسیون هایی مثل کمیسیون های مالیاتی، کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری ها، هیات حل اختلاف کارگر و کارفرما.
• رسیدگی به شکایات مشمولین قانون مدیریت خدمات کشوری و سایر مستخدمان اعم از کشوری و لشکری از حیث تضییع حقوق استخدامی.

شیوه رسیدگی و صدور رای در شعب دیوان عدالت اداری

بدون تردید بخش قابل توجهی از مشاوره دیوان عدالت اداری، به موضوع شیوه رسیدگی به دعاوی اقامه شده در دیوان اختصاص می یابد. مطابق با ماده 16 قانون دیوان عدالت اداری، رسیدگی در شعب دیوان مستلزم تنظیم و تقدیم دادخواست به زبان فارسی است. دادخواست فرم چاپی خاصی است که در شعب دیوان، دفاتر خدمات الکترونیکی و … موجود است. دادخواست می بایست به همراه پیوست های آن به دفاتر دیوان یا شعب آن تحویل گردد. برای آنکه دادخواست در دیوان مورد رسیدگی قرار گیرد، باید کامل باشد. منظور از کامل بودن دادخواست این است که:

• نام، نام خانوادگی، نشانی محل اقامت و سایر مشخصات خواهان یا مدعی باید در دادخواست ذکر شود، به گونه ای که خواهان قابل شناسایی باشد. 
• نام و نام خانوادگی و سایر مشخصات خوانده، به گونه ای که قابل شناسایی بوده و ابلاغ اوراق قضایی به وی ممکن باشد. همانطور که اشاره شد در دعاوی قابل طرح در دیوان، یک طرف دعوی همیشه اداره یا مامور دولتی است. 
• دلایل و منضمات دعوی؛ یک ردیف از دادخواست حقوقی به دلایل و منضمات دعوی اختصاص دارد. هر سند یا مدرکی مثل شهادت شهود و … ممکن است در این بخش ذکر شود.
• موضوع دادخواست؛ موضوع دادخواست یا دعوی، امری است که خواهان با اثبات آن می تواند حقوق ضایع شده خود را احیا کند. برای مثال ممکن است موضوع دعوی اعتراض به رای صادر شده از کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری باشد. 
• شرح دادخواست؛ یکی از موضوعات مربوط به مشاوره دیوان عدالت، چگونگی تنظیم شرح دادخواست است. در قسمت شرح دادخواست کلیه امور و اتفاقاتی که به موجب آن، خواهان خود را نسبت به موضوع دعوی صاحب حق می داند، قید می شود. 
• هزینه دادرسی؛ رسیدگی به دادخواست مستلزم این است که مطابق با تعرفه های موجود هزینه دادرسی پرداخت شود.