حضانت فرزند بعد از طلاق

شیوه طرح دعوای حضانت فرزند بعد از طلاق 

همانطور که اشاره شد سپردن حضانت فرزند به یکی از والدین، منوط به این است که دادگاه مصلحت کودک را تشخیص دهد. چنانچه برای دادگاه محرز شود که به هر دلیلی سپردن حضانت طفل به شخص مورد نظر مطابق با مصلحت طفل نیست، می تواند حضانت طفل را به شخص دیگری بسپارد. بنابراین اگر پدر یا مادری که حضانت طفل را بر عهده دارد به اعتیاد یا بیماری صعب الاعلاج مبتلا شود، به زندان بیفتد و به هر دلیل دیگری صلاحیت نگهداری از طفل را از دست دهد، دادگاه در خصوص موضوع تصمیم گیری خواهد کرد. 

در این صورت طرف مقابل می تواند دادخواست حضانت فرزند بعد از طلاق را در دادگاه خانواده مطرح نماید. دادگاه خانواده به موضوع رسیدگی کرده و در صورتی که فقدان شرایط لازم برای حضانت از طفل را تشخیص دهد، حکم حضانت جدید صادر می کند. 

اگر دادگاه خانواده تشخیص دهد که سپردن حضانت طفل به هیچ یک از والدین وی مصلحت نیست، می تواند حضانت فرزند بعد از طلاق را به شخص صلاحیتدار دیگری می سپارد. معمولاً دادگاه ها در این شرایط حضانت طفل را به پدر بزرگ، عمو، دایی و سایر نزدیکان و اعضای خانواده طفل می سپارند که توانایی نگهداری و مراقبت از او را داشته باشد. در صورتی که هیچ شخص صالحی برای پذیرفتن حضانت کودک پیدا نشود، به سازمان بهزیستی تحویل داده می شود.

تفاوت حضانت و نگهداری از فرزند با سایر نهادهای حقوقی 

حضانت یک حق غیر مالی است که دارنده آن می تواند از کودکی که به مراقبت نیاز دارد، نگهداری کند. پس از به دنیا آمدن کودک در سال های اولیه زندگی، مادر طفل به عنوان مراقبت کننده اصلی او شناخته می شود. از نظر قانون مدنی چنانچه پیش  از هفت سالگی طفل، میان والدین او طلاق اتفاق افتد، حق حضانت و نگهداری از طفل تا سن هفت سالگی طفل، برای مادر وجود دارد. مفهوم دیگری که با حضانت و نگهداری از کودک شباهت دارد، نفقه می باشد.

یکی از مفاهیم مشابه به حضانت، ولایت است که اصولاً در اختیار پدر یا جد پدری قرار دارد. از نظر قانونی تا هنگامی که کودک در سن زیر 18 سال تمام قرار دارد، ولایت او در امور حقوقی متعلق به پدر است. بنابراین پدر می تواند با رعایت مصلحت کودک، از طرف او و نسبت به اموال او معاملات گوناگون انجام دهد. این در حالی است که حضانت تنها به معنای حق نگهداری مادی و فیزیکی از کودک می باشد. بنابراین چنانچه حضانت طفل به مادر سپرده شود، مادر حق ندارد از طرف کودک اموالی را بفروشد یا بخرد. در واقع ممکن است حضانت طفل با مادر باشد، اما ولایت بر طفل همچنان برای پدر او می باشد. اگر پدر طفل فوت کند، ولایت او با جد پدری یا همان پدر بزرگ خواهد بود. 

نفقه تعهدی مالی است که در مورد طفل واجب النفقه پرداخت آن با پدر وی می باشد. منظور از نفقه هزینه های زندگی مثل مسکن، خوراک و … است. چنانچه پس از طلاق حضانت طفل به مادر سپرده شود نیز همچنان پرداخت نفقه کودک با پدر است. یکی دیگر از موضوعاتی که دادگاه هنگام صدور گواهی عدم امکان سازش یا حکم طلاق در مورد آن تعیین تکلیف می کند، نفقه کودک مشترک و شیوه پرداخت آن است.

نکات کاربردی در خصوص حضانت و حق نگهداری از فرزندان مشترک 

از نظر حقوقی تفاوتی بین حضانت فرزند دختر بعد از طلاق با حضانت فرزند پسر بعد از طلاق، وجود ندارد. با این وجود دادگاه زمان تعیین تکلیف در مورد حضانت طفل، وضعیت جسمی، روانی و سایر ویژگی های او را مد نظر قرار می دهد. برای طرح دعوای حضانت فرزند بعد از طلاق می بایست به دادگاه خانواده شهرستانی که خوانده در آن اقامت دارد مراجعه کرد. دادگاه خانواده با حضور یک قاضی مرد و یک قاضی زن تشکیل می شود. 

خواهان دعوای حضانت فرزند می بایست دادخواست را تنظیم کرده و از طریق دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی به دادگاه خانواده ارسال کند. این کار را همچنین می توان به یکی از وکلای دادگستری واگذار کرد. وکیل دادگستری به نمایندگی از شخص دادخواست حضانت را تنظیم می نماید. در ضمن دادخواست مزبور می بایست وقایع و اتفاقاتی که به موجب آن خواهان، شخص دارای حضانت را فاقد صلاحیت نگهداری از طفل می داند، بیان گردد. در قسمت مدارک و منضمات می توان به اسنادی مانند گواهی پزشکی قانونی، نامه زندان، فیلم دوربین های مدار بسته، شهادت شهود و مطلعین و … استناد کرد.