مطابق با ماده 100 قانون شهرداری، وظیفه نظارت بر رعایت مقررات ساخت و ساز در مورد زمین های شهری، به عهده شهرداری است. به طور کلی شهرداری مکلف است از ساخت و ساز غیر مجاز و خارج از حدود پروانه ساخت جلوگیری کند. در مواردی که قوانین و مقررات مربوط به ساخت و ساز زمین های شهری مثل تعبیه پارکینگ برای واحد های مسکونی و … رعایت نشود، کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری تشکیل شده و به این تخلف رسیدگی می کند. کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری با حضور نماینده دادگستری، نماینده اداره راه و شهرسازی و نماینده شهرداری تشکیل می شود.
پس از بررسی تخلفات صورت گرفته در ساخت و ساز، کمیسیون ماده 100 رای مقتضی صادر می کند. با توجه به نوع تخلف و محل آن ضمانت های اجرایی گوناگونی ممکن است در رای کمیسیون پیش بینی شود. چنانچه تخلف به گونه ای زیربنایی و غیر قابل اغماض باشد، حکم تخریب تمام یا بخشی از ساختمان صادر می شود. اگر تخلف صورت گرفته در ساخت بنا قابل چشم پوشی باشد، ممکن است حکم به پرداخت جریمه نقدی برای جلوگیری از حکم تخریب صادر شود. در ادامه این نوشتار ضمن بررسی شیوه رسیدگی در کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری، راهکارهایی قانونی برای تبدیل رای تخریب به جریمه نقدی ارائه خواهیم کرد.
شیوه رسیدگی در کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری
برای آن که امکان تبدیل رای تخریب به جریمه نقدی را بررسی کنیم، نخست ضروری است اعتبار آرای صادر شده توسط کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری را مورد بررسی قرار دهیم. کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری یک مرجع شبه قضایی است که در محل شهرداری تشکیل می شود و به تخلفات مربوط به ساخت و ساز زمین های شهرداری رسیدگی می کند. در قانون شهرداری ضمانت های اجرایی گوناگونی برای ارتکاب انواع تخلفات مربوط به ساخت و ساز، پیش بینی شده است. چنانچه تخلفی که در ساخت و ساز صورت پذیرفته است تخلف مربوط به ایمنی و ضروریات ساختمان باشد، حکم تخریب تمام یا بخشی از ساختمان توسط کمیسیون ماده 100 شهرداری صادر می شود.
در این صورت مالک ملک می بایست ظرف مهلت معینی نسبت به تخریب ملک یا بخش هایی از آن که در رای کمیسیون آمده است مبادرت نماید. علاوه بر تخریب ممکن است در مورد تخلفات قابل چشم پوشی حکم جریمه یا جزای نقدی توسط کمیسیون صادر شود. برای تبدیل رای تخریب به جریمه چند راهکار حقوقی پیش پای مالک ساختمان قرار دارد. برای تبدیل رای تخریب به جریمه، باید به رای صادر شده توسط کمیسیون ماده 100 اعتراض کرد. رسیدگی به اعتراض اشخاص در مورد آرای صادر شده توسط کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری در صلاحیت دیوان عدالت اداری قرار دارد.
رسیدگی به اعتراض در مورد رای تخریب
آنچنان که گذشت برای تبدیل رای قلع بنا به جریمه، باید به رای کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری اعتراض نمود. توصیه می شود پیش از انجام این کار، نخست با یک وکیل آنلاین مشاوره حقوقی داشته باشید. برای اعتراض به رای کمیسیون، مالک ملک یا وکیل ملکی او باید دادخواست ابطال رای کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری را به دیوان عدالت اداری تقدیم نماید. مرکز دیوان عدالت اداری در پایتخت قرار دارد، اما این دیوان دارای دفاتری در مراکز استان ها و برخی از شهرستان ها می باشد. رسیدگی در دیوان عدالت اداری نیز مانند دادگاه های عمومی و حقوقی مستلزم تنظیم و ارائه دادخواست است. دادخواست اعتراض به رای کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری مبنی بر تخریب، به طرفیت کمیسیون ماده 100 تنظیم می شود.
شیوه نگارش و تقدیم دادخواست به دیوان عدالت اداری
در دادخواست باید مشخصات اصلی دعوی و طرفین آن به شرحی که در ادامه می آید قید شود:
- نام، نام خانوادگی، نشانی و سایر مشخصات مربوط به خواهان؛ منظور از خواهان کسی است که رای تخریب ساختمان او صادر شده است و به این رای در دیوان عدالت اداری اعتراض دارد.
- مشخصات وکیل؛ در صورتی که اعتراض به رای کمیسیون ماده 100 توسط وکیل کمیسیون ماده صد و به نمایندگی از خواهان اقامه شده باشد، مشخصات وکیل نیز باید در دادخواست ذکر شود.
- مشخصات خوانده؛ خوانده دعوایی که در دیوان عدالت اداری طرح می شود، کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری است. بنابراین در قسمت خوانده باید مشخصات کمیسیون ماده 100 شهرداری، که نسبت به رای آن اعتراض می شود ذکر گردد.
- موضوع دعوی؛ مشخصاً در زمینه مورد بحث ما موضوع دعوی، اعتراض به رای کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری مبنی بر تخریب تمام یا بخشی از ملک می باشد.
- دلایل و منضمات؛ در این بخش کلیه اسناد و مدارکی که به استناد آن خواهان خود را صاحب حق می داند ذکر می شود. اسنادی مانند پایان کار، جواز ساخت و … ممکن است به عنوان دلایل و منضمات به دادخواست پیوست گردند.
- شرح دادخواست: در این بخش خواهان یا وکیل او می بایست سیر ترتیبی رخدادها و اتفاقاتی که به موجب آن خود را صاحب حق می داند بیان نماید. در موضوع مورد بحث خواهان باید عدم سزاوار بودن خود به اجرای حکم تخریب یا قلع و قمع بنا را به اثبات برساند.
- هزینه دادرسی و پرداخت تعرفه: مطابق با قانون دیوان عدالت اداری رسیدگی به دعاوی که در این دیوان اقامه می شود، مستلزم پرداخت هزینه دادرسی مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی است. بنابراین به دادخواست خواهان هنگامی رسیدگی می شود که هزینه دادرسی را مطابق با تعرفه های موجود، پرداخت کرده باشد. البته در صورتی که عدم توانایی مالی خواهان برای دیوان محرز شود، به درخواست او حکم اعسار صادر شده و موقتاً از پرداخت هزینه دادرسی معاف می شود.