اگر زن درخواست طلاق دهد و مرد راضی به طلاق نباشد، اصطلاحاً دعوای طلاق غیر توافقی اقامه می شود. دعوای طلاق غیرتوافقی در مقابل دعوای طلاق توافقی قرار دارد و منظور از آن طلاقی است که به تقاضای زوجین انجام می گیرد. در حقوق ایران مطابق با قانون حمایت خانواده، انجام هرگونه طلاق بین زوجین اعم از توافقی و غیر توافقی، مستلزم صدور گواهی عدم امکان سازش توسط دادگاه خانواده است. موضوع بحث در نوشتار پیش رو بررسی شرایطی است که دادخواست طلاق توسط زوجه یا وکیل او مطرح می شود. در مقابل شوهر با طلاق مخالف بوده و از قبول آن خودداری می کند.
به طور کلی برای آن که زن بتواند بدون رضایت شوهر طلاق بگیرد، یا باید وکالت بدون عزل در طلاق داشته باشد و یا عسر و حرج خود را در دادگاه خانواده به اثبات برساند. در ادامه شیوه طرح دعوای طلاق توسط زوجه در دادگاه خانواده را مورد بررسی قرار می دهیم. توصیه می شود در این رابطه با یک نفر وکیل دادگستری مشاوره حقوقی داشته باشید.
شیوه طرح دعوای طلاق غیر توافقی در دادگاه خانواده
رسیدگی به دعوای طلاق غیر توافقی در صلاحیت دادگاه خانواده محل اقامت زوجین است. اگر زوجین جدا از همدیگر زندگی کنند، زوجه می تواند برای طرح دعوای طلاق غیر توافقی در دادگاه خانواده محل اقامت خود دعوای حقوقی را اقامه کند. برای طرح دعوای طلاق زوجه یا وکیل طلاق او باید دادخواست طلاق را تنظیم کرده و به دادگاه خانواده ارسال نمایند. دادخواست برگه چاپی خاصی است که مشخصات دعوای حقوقی بر روی آن قید می شود. علاوه بر تنظیم دادخواست، برای رسیدگی به دعوای طلاق زوجه باید هزینه دادرسی پرداخت کند. چنانچه زوجه توانایی مالی لازم برای پرداخت هزینه دادرسی را نداشته باشد، می تواند به استناد ماده 5 قانون حمایت خانواده، دعوای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را طرح نماید. چنانچه اعسار زوجه از پرداخت هزینه دادرسی برای دادگاه اثبات شود، زوجه به صورت موقت از پرداخت هزینه دادرسی دعوای طلاق معاف می شود.
دادخواست طلاق غیر توافقی باید دربردارنده اطلاعات زیر باشد:
- نام و مشخصات خواهان و خوانده؛ اگر زن درخواست طلاق دهد و مرد راضی به طلاق نباشد، خواهان دعوای طلاق زوجه و خوانده شوهر خواهد بود. مشخصات زوجین باید در دو ستون جداگانه دادخواست ذکر شود.
- اگر زن درخواست طلاق دهد و مرد راضی به طلاق نباشد، زن باید کلیه مدارک و مستنداتی که به استناد آن خود را سزاوار طلاق می داند، در دادخواست بیان کند. همچنین باید سند یا قباله ازدواج را نیز به عنوان مدرک اثبات کننده رابطه زناشویی زوجین به دادخواست ضمیمه کند.
- شرح دادخواست؛ زوجه در این بخش از دادخواست باید شرح وقایع و رخداد هایی که موجب طرح دعوای طلاق شده است را بیان کند.
شیوه رسیدگی به دعوای طلاق در دادگاه خانواده
اگر زن درخواست طلاق دهد و اگر مرد راضی به طلاق نباشد، دادگاه خانواده دادخواست و پیوست های آن را بررسی می کند. در صورتی که دادخواست و پیوست های آن کامل باشد، دادگاه خانواده وقت رسیدگی را تعیین کرده و طرفین و وکلای آنان را احضار می کند. پس از تشکیل جلسه رسیدگی دادگاه خانواده نخست تلاش می کند تا زوجین را از طلاق منصرف کند. همچنین دادگاه ممکن است قرار کارشناسی و سایر قرار های حقوقی را صادر کند.
دادگاه خانواده مکلف است در مقام رسیدگی به دعوای طلاق غیر توافقی، زوجین را به مراکز مشاوره خانواده ای که زیر نظر قوه قضاییه خدمات ارائه می دهند، ارجاع دهد. زوجین باید در برنامه های مشاوره ای شرکت کنند. چنانچه در نتیجه انجام مشاوره زوجین از طلاق منصرف شوند، سازش نامه برای دادگاه ارسال می شود. در غیر این صورت پرونده برای ادامه رسیدگی به دادگاه خانواده ارجاع می شود. دادگاه خانواده با حضور رئیس دادگاه و قاضی مشاور تشکیل می شود.
اگر زن درخواست طلاق دهد و مرد راضی به طلاق نباشد، زوجه باید در دادگاه اثبات کند که ادامه زندگی زناشویی با شوهر برای او ممکن نیست و موجب عسر و حرج وی می شود. همچنین اگر اعتیاد زوجه یا محکومیت او به زندان و … نیز ثابت شود نیز حکم طلاق توسط دادگاه صادر می شود. حکم طلاق برای افراد مقیم ایران ظرف مهلت 20 روز از تاریخ ابلاغ، قابل فرجام خواهی در شعب دیوان عالی کشور است.
سوالات متداول
- اگر مرد به طلاق راضی نباشد، زن می تواند درخواست طلاق بدهد؟بله، ارائه درخواست طلاق از سوی زن در صورت نارضایتی مرد به طلاق با رعایت موارد قانونی، مانند اثبات عسر و حرج زن در زندگی مشترک یا داشتن حق طلاق از سوی زوجه امکان پذیر است.
- دادخواست طلاق غیر توافقی باید دارای چه اطلاعاتی باشد؟در دادخواست طلاق غیر توافقی مشخصات زوجین و دلایل طلاق بایستی ذکر شود. زوجه باید ادعاهای خود برای عسر و حرج در ادامه زندگی مشترک را به صورت مستدل اثبات نماید. همچنین بهتر است مدارک و اسناد برای ارائه درخواست طلاق به صورت ضمیمه به دادگاه تقدیم شود.
- در صورتی که زوجه وکالت بلا عزل در طلاق داشته باشد، نیازی به حضور زوج برای طلاق نیست؟اگر پس از ازدواج، زوجه وکالت بلاعزل در طلاق داشته باشد، بدون نیاز به حضور زوج می تواند برای طلاق اقدام نماید. در این صورت طلاق بدون دخالت از سوی شوهر انجام می شود.